Με πυρετώδεις ρυθμούς συνεχίζεται η προετοιμασία της μεγάλης εκδήλωσης, τιμής στα 80 χρόνια από το θρυλικό «Go Back» του λαού της Λέσβου. Εκδήλωση που διοργανώνει η Τομεακή Επιτροπή Λέσβου του ΚΚΕ, την Τετάρτη, 11 Δεκεμβρίου, στις 6.30 το απόγευμα, στο Δημοτικό Θέατρο της Μυτιλήνης, με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα.
Η πόλη της Μυτιλήνης βάζει τα καλά της και στολίζεται για να υποδεχθεί τη μεγάλη επέτειο. Με τις αφίσσες και τα «κινέζικα» να παίρνουν τη θέση τους, με το μεγάλο πανό στα Γραφεία του ΚΚΕ να δεσπόζει στην πλατεία Σαπφούς.
Με ιδιαίτερη επιμέλεια ετοιμάζεται το μουσικό αφιέρωμα. Με τραγούδια με τη ντοπιολαλιά, που έχουν γραφεί εκείνη τη περίοδο για το μεγάλο και ηρωικό γεγονός, αλλά και άλλα αντάρτικα και λαϊκά τραγούδια που θα κοσμήσουν την εκδήλωση. Ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η έκθεση φωτογραφίας αλλά και πρωτότυπου υλικού που θα φιλοξενηθεί στο φουαγιέ του πάνω ορόφου του Δημοτικού Θεάτρου.
Ιδιαίτερα μεγάλη έκταση έχει πάρει η διάδοση του καλέσματος της Τομεακής Επιτροπής Λέσβου του ΚΚΕ σε όλο το νησί. Στο κάλεσμα σημειώνονται τα εξής;
« Έλα να γνωρίσουμε τον μεγάλο λαϊκό ξεσηκωμό που έγινε τα Χριστούγεννα του 1944 και απέτρεψε την κατάληψη του νησιού από τα βρετανικά στρατεύματα.
Τα χωνιά του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ ξεσήκωσαν την πόλη και το νησί. Χιλιάδες λαού γέμισαν την προκυμαία της Μυτιλήνης και για τέσσερα μερόνυχτα, με συνθήματα, όπλα και τραγούδια, μέσα στο κρύο, έδωσαν άφοβα μάχη και ματαίωσαν την αποβίβαση των Βρετανών στρατιωτών.
Ο λαός της Λέσβου ξεσηκώθηκε για να υπερασπιστεί τη λευτεριά του, που είχε κατακτήσει με σκληρούς αγώνες, οργανωμένος στο ΕΑΜ, στον ΕΛΑΣ και στην ΕΠΟΝ με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, για να εκφράσει την αλληλεγγύη του στον λαό της Αθήνας. Επέδειξε τόλμη, αντοχή, αυτενέργεια, αλληλεγγύη και μαζικό ηρωισμό.
Τα διδάγματα του «Go Back» είναι σήμερα επίκαιρα. Γιατί, τώρα:
• τα τύμπανα του ιμπεριαλιστικού πολέμου που μακελεύουν τους λαούς, ηχούν πιο δυνατά,
• η κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα του συστήματος, εμπλέκουν πιο βαθιά τη χώρα μας στους πολέμους
• οι ΝΑΤΟικοί σχεδιασμοί οδηγούν σε επικίνδυνες εξελίξεις στο Αιγαίο σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων,
• η ζωή των εργατικών λαϊκών τμημάτων γίνεται δύσκολη από την ακρίβεια, τους χαμηλούς μισθούς, τη φοροληστεία, την εμπορευματοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών.
Τώρα χρειάζεται να δυναμώσει η εργατική-λαϊκή οργάνωση και αντεπίθεση απέναντι στην πολιτική που υπηρετεί τα κέρδη των λίγων και εμπλέκει τη χώρα στη φωτιά των πολέμων.
Το «Go Back» μας διδάσκει ότι ο λαός μπορεί να νικήσει όταν είναι οργανωμένος, αποφασισμένος, μαζί με το ΚΚΕ.
Να χτίσει με τη δική του εξουσία μια κοινωνία απαλλαγμένη από εκμετάλλευση, πολέμους, κρίσεις, τον Σοσιαλισμό.
Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει:
► Μουσικό αφιέρωμα από τους: Μυρσίνη Κουτσκουδή. Μαρία Λελέκα, Ισίδωρο Παπαγεωργίου , Μηνά Παπανικολάου
► Προβολή βίντεο αφιερωμένο στο «Go Back»
► Έκθεση φωτογραφίας πρωτότυπου Υλικού»
Ένα μικρό ιστορικό των γεγονότων:
24 Δεκέμβρη 1944. Την ώρα που οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές αιματοκυλούσαν τον αγωνιζόμενο λαό της Αθήνας, από τα νησιά μονάχα στη Λέσβο βρισκόταν ακόμα οι αρχές της εαμικής εξουσίας, με τους νέους λαογέννητους θεσμούς της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, Λαϊκής Δικαιοσύνης και της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Με τον ΕΛΑΣ και με το 85% του πληθυσμού της οργανωμένο στις Εαμικές Οργανώσεις.
Παραμονή λοιπόν Χριστουγέννων του ’44, πριν ακόμα ξημερώσει, ο πολιτοφύλακας που ήταν σκοπός στην προκυμαία, ειδοποίησε την υπηρεσία του, πως ήρθαν στο λιμάνι αγγλικά πολεμικά και μεταγωγικά καράβια. Ήταν τρία πολεμικά και τρία μεταγωγικά, μ’ επικεφαλής το αγγλικό καταδρομικό «Σείριος». Μετέφεραν ινδικά στρατεύματα, «μαύρους» τους αποκαλούσε ο λαός και διοικητής τους ήταν ο Άγγλος Ταξίαρχος Τόρνμπουλ. Ο Στρατιωτικός Διοικητής Νήσων Αιγαίου Χρ. Τσιγάντες ειδοποίησε το φρουραρχείο πως στις 8:10 πρέπει να είναι στο ξενοδοχείο «Αιγαίο» η ΝΕ του ΕΑΜ, ο Διοικητής του ΕΛΑΣ, ο Διοικητής της Εθνικής Πολιτοφυλακής και ο φρούραρχος Μυτιλήνης, για να συζητήσουν με τον Άγγλο Ταξίαρχο Τόρνμπουλ και το Συνταγματάρχη Τσιγάντες. Ο ΕΛΑΣ όπως ήταν φυσικό, έδωσε αμέσως σύνθημα επιφυλακής κι άρχισε να παίρνει σειρά μέτρων.
Καθοριστικό ρόλο στην έγκαιρη ειδοποίηση και λαϊκή κινητοποίηση του κόσμου έπαιξε ο Παναγιώτης Γώγος, Γραμματέας περιοχής Αιγαίου του ΚΚΕ, που είχε σταλεί από την ΚΕ στη Μυτιλήνη μετά την απελευθέρωση. Όπως καταγράφει σε μαρτυρία του ο Παναγιώτης Κεμερλής, Γραμματέας Περιοχής του ΑΚΕ, με τον οποίο είχαν συναντηθεί νωρίς το πρωί της ίδιας μέρας για να κάνουν περιοδεία στο νησί, την ώρα που συναντήθηκαν στην προκυμαία ο Γώγος είδε τα εγγλέζικα καράβια. Από εκεί έφυγε τρέχοντας για το συνοικισμό, σ’ ένα μικρό κτίριο που χρησιμοποιούσαν τότε για λέσχη της ΕΠΟΝ. Άρπαξε ένα χωνί στα χέρια και με βροντώδη φωνή άρχισε το κάλεσμά του στο λαό. Τα παράθυρα κι οι πόρτες των σπιτιών άνοιγαν. Άντρες και γυναίκες πρόβαιναν, σχημάτιζαν μεγάλες ομάδες, για να χωθούν από κάθε κατεύθυνση στους δρόμους που οδηγούσαν προς το λιμάνι. Άρχισε ο μεγάλος ξεσηκωμός του λαού.
Άμεσα ειδοποιήθηκε ο Γραμματέας του ΕΑΜ και πληροφορήθηκε την κατάσταση. Αφού ειδοποίησε σχετικά τα μέλη της ΝΕ, παρήγγειλε να μεταδοθεί το σύνθημα με όλα τα μέσα, για μια γενική κινητοποίηση του λαού.
Τα χωνιά γυρίζουν στις γειτονιές κι ειδοποιούν τον κόσμο. «Οι δολοφόνοι του γενναίου λαού της Αθήνας και του Πειραιά, ο Παπανδρέου και ο Σκόμπι, θέλουν να ματοκυλίσουν και το ηρωικό νησί μας, θέλουν να φέρουν μια μαύρη τρομοκρατία για να μας υποδουλώσουν. Έξι πλοία με αραπάδες βρίσκονται στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Νιάτα και λαέ! Εμπρός, όλοι άντρες, γυναίκες και παιδιά να ζητήσουμε να φύγουν απ’ το νησί μας οι μαύροι. Θάνατος στο φασισμό – Λευτεριά στο λαό!».
Όλοι που βρίσκονται στην προκυμαία τριγυρνούσαν ανήσυχοι κι όλοι αναρωτιούνταν για το τι έμελλε να γίνει. Θα βγουν; Είναι περαστικοί; Τι ζητούν από μας; Όσο ψήλωνε η μέρα, πύκνωνε κι ο κόσμος. Όσα μαγαζιά είχαν ανοίξει έκλεισαν. Η απεργιακή επιτροπή που από καιρό βρισκόταν σ’ επιφυλακή κήρυξε γενική απεργία σ’ όλο το νησί. Οι Ελασίτες κι η Πολιτοφυλακή βρίσκονταν στις θέσεις τους. Κι ο κόσμος όλο και κατέβαινε.
Η επιτροπή που πήγε στη συνάντηση στο ξενοδοχείο «Αιγαίο» – τα σημερινά γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Μυτιλήνη – βρήκε εκεί μόνο το Συνταγματάρχη Τσιγάντε, που τους ανακοίνωσε ότι ήρθαν ινδικά στρατεύματα για να βγουν στο νησί. Τους διαβεβαίωνε όμως πως το καθεστώς της Μυτιλήνης δεν πρόκειται ν’ αλλάξει, γι’ αυτό ο κόσμος δεν πρέπει να ανησυχεί. Η Επιτροπή αντέδρασε λέγοντας πως τα ινδικά στρατεύματα δεν έχουν θέση στην Μυτιλήνη και τυχόν απόβαση θα αποτελούσε πρόκληση, όταν στην Αθήνα γίνεται πόλεμος. Ο Τσιγάντες δήλωσε πως δεν έχει παραπέρα εξουσιοδότηση κι η επιτροπή ζήτησε να δει και να μιλήσει με τον ίδιο τον Άγγλο ταξίαρχο που ήταν πάνω στο «Σείριος».
Στο μεταξύ, μεγάλα πλήθη λαού έχουν μαζευτεί στην προκυμαία και τους γύρω χώρους, με έκδηλες διαθέσεις να αντιμετωπίσουν με κάθε τρόπο και μέσο κάθε τυχόν προσπάθεια απόβασης. Παράλληλα, ο ΕΛΑΣ έβγαλε ένοπλες περιπολίες, για να κρατήσουν την τάξη, αλλά και να βοηθήσουν το λαό αν γινόταν σύγκρουση.
Στις εννιά η ώρα από ένα μεταγωγικό άρχισαν να κατεβαίνουν στρατεύματα σε τορπιλάκατο. Με γυλιό στον ώμο και πάνοπλοι. Ετοιμάζονταν να βγουν. Τα χωνιά μπήκαν και πάλι σε ενέργεια. Έτσι μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Αξιωματικοί του ναυτικού και ναύτες πολέμησαν να κρατήσουν τον κόσμο στα σύρματα. Το πλήθος έσπασε τη ζώνη κι όλο φώναζαν «πίσω δε σας θέλουμε». Πολλές γυναίκες έπεσαν απάνω στο αποβατικό σκάφος και φώναζαν «χτυπάτε». Ο κόσμος όλο και κατέβαινε. Οι μπούκες των πολυβόλων είναι γυρισμένες κατά πάνω του. Δε δείλιασε κανένας. Γυναίκες βγάζουν τα τσόκαρα και τα σηκώνουν κατά πάνω στους «μαύρους» που σαστισμένα συμμαζεύονται μέσα στην τορπιλάκατο. Η απόβαση δεν μπορούσε να γίνει εκεί. Η τορπιλάκατος έκανε πίσω κι έβαλε τιμόνι ολοταχώς κατά τα μπλόκια. Όλοι τρέχουν κατά κει.
Ακολούθησε η συνάντηση της Επιτροπής με τον Ταξίαρχο Τόρνμπουλ. Εκεί ζήτησαν για ακόμα μια φορά να μη βγουν τα στρατεύματα, η παρουσία τους εκεί με δεδομένα τα γεγονότα στην Αθήνα δεν μπορούσε να γίνει δεκτή. Οι προσπάθειες των Αγγλων ιμπεριαλιστών να τους πείσουν ότι έφταναν εκεί «ως φίλοι και σύμμαχοι» έπεφταν στο κενό. Στις αλλεπάλληλες συναντήσεις κι επαφές ο Τόρνμπουλ τόνιζε ότι δεν έπρεπε να εκμεταλλεύονται το χρόνο για να κατεβάζουν κόσμο απ’ τα χωριά. Ήταν φανερό πως επεδίωκε να απομονώσει το ΕΑΜ από το λαό… Από την άλλη μεριά η ΝΕ του ΕΑΜ επεδίωκε να κερδίσει χρόνο που της ήταν πολύτιμος και συνέχιζε να συζητά αναμασώντας κάθε φορά τις διάφορες επιφυλάξεις.
Στο μεταξύ, άρχισε να καταφτάνει απ’ τα χωριά ο κόσμος σαν πλημμύρα και ν’ απλώνεται σ’ όλους τους γύρω από τα μπλόκια χώρους, όπου συναντιότανε μαζί με τους άλλους της πόλης που φύλαγαν εκεί.
Τ’ απόγευμα καταφτάνουν οπλισμένοι οι Μοριανοί. Ένα σωρό άνθρωποι με σκουριασμένες χατζάρες, κασμάδες, τσεκούρια και ξύλα. Και με ψυχή. Έρχονται οι Αγιασώτες, η αγροτιά της Γέρας, οι βασανισμένοι του λεσβιακού κάμπου. Τους καινούριους υποδέχονταν οι παλιοί με ζήτω. Όλη αυτή τη νύχτα την πέρασε πάνω στην προκυμαία τόσος κόσμος, που έκανε ώρες ποδαρόδρομο μέσα στη λάσπη και το κρύο. Άναβαν φωτιές να ζεσταθούν και τραγουδούσαν το αντάρτικο. Οι Αγιασώτες σκάρωναν σατυρικά τραγούδια, που κυριάρχησαν τις επόμενες μέρες και τραγουδήθηκαν απ’ όσους ξεροστάλιαζαν μέσα στο χιονόνερο και το ξεροβόρι στα μπλόκια! Αυτή τη νύχτα σηκώθηκαν οδοφράγματα με πέτρες, βαρέλια αραμπάδες, κάσες και ό,τι άλλο. Κάθε δρόμος και οδόφραγμα. Ο λαός αγρυπνούσε.
Ξημέρωναν τα Χριστούγεννα κι από παντού καταφθάνουν οι αγρότες του νησιού με τσεκούρια, κασμάδες και ντουφέκια. Ο κόσμος δείχνει μεγάλη αποφασιστικότητα. Μέσα στο χιονόνερο υψώνονταν φωνές αγριωπές, για να ακούγονται ως τα καράβια. Κάποιος από το πλήθος σκάρωσε, με τα λίγα εγγλέζικα που ήξερε, το ιστορικό πια σύνθημα «Go back» και το βροντοφώναξε προς τα καράβια. Το άρπαξαν αμέσως οι άλλοι και με μυριόστομες αγριεμένες φωνές το έφεραν στα καράβια… «Go back»… Τι κι αν ο μπάρμπα Τσάλης, προσπαθούσε μάταια να διορθώσει το σύνθημα με τα εγγλέζικα που είχε μάθει όταν δούλευε στα καράβια. «Το σωστό είναι Go away» φώναζε. Ο κόσμος τέτοιες ώρες δεν είχε καιρό για χάσιμο με τα καλούπια του εγγλέζικου συντακτικού. Στη συνείδησή του είχε κιόλας κυριαρχήσει εκείνο το «Go back», που απόμεινε στην Ιστορία της λεσβιακής αντίστασης, σα νικητήρια ιαχή κατά του αγγλικού ιμπεριαλισμού.
Ο λαός έμενε σε επιφυλακή. Η «Ελεύθερη Λέσβος» στις 25 Δεκέμβρη κυκλοφόρησε σε δύο έκτακτες εκδόσεις με τα συνθήματα «Όλοι στα μπλόκια», «Να φύγουν οι μαύροι!», «Υπερασπιστείτε τη λευτεριά σας!».
Στις 26 Δεκέμβρη γιόρταζε κιόλας τη νίκη. Με τα συνθήματα «Go back» ,«Ισχυρότερο το δίκιο του λαού» και «ο λαός παίρνει δύναμη από τη νίκη του». Η «Αγροτική» στις 27 Δεκέμβρη του ’44 φώναζε «ζήτω ο αδάμαστος λεσβιακός λαός!’#
